Kiedy wykonuje się badanie dopplerowskie?
Badanie dopplerowskie (ultrasonografia dopplerowska, USG dopplerowskie, USG Dopplera) to nieinwazyjne badanie wykonywane za pomocą aparatu ultrasonograficznego. Wykorzystuje ono efekt Dopplera, który przejawia się w zjawisku zmiany częstotliwości fal ultradźwiękowych odbitych od poruszających się w krwiobiegu krwinek. Dzięki temu badaniu możliwa jest ocena stanu naczyń krwionośnych, jak również wykrywanie niedrożności wywołanych m.in. zmianami miażdżycowym, zatorami żylnymi lub tętniakami. Należy mieć bowiem na uwadze, że zwężenie światła żył bądź tętnic stwarza poważne zagrożenie dla życia pacjenta, mogąc doprowadzić do udaru mózgu, zawału serca czy zatorowości płucnej. Z tego też powodu niezwykle istotne jest, aby wykrywać nieprawidłowości w przepływie krwi w jak najwcześniejszym stadium, a następnie podjąć odpowiednie środki zaradcze w postaci leczenia.
Na czym polega badanie dopplerowskie?
Przebieg badania dopplerowskiego nie jest skomplikowany. Na początku pacjent zdejmuje ubranie z miejsca, do którego ma zostać przyłożona głowica aparatu ultrasonograficznego, a następnie kładzie się na kozetce. W kolejnym etapie głowica ultrasonografu przystawiana jest do posmarowanej specjalnym żelem skóry pacjenta, po czym wygenerowana zostaje fala ultradźwiękowa, która przenika ciało. Gdy wytworzona fala dociera do poruszających się cząsteczek krwi, dochodzi do jej odbicia i powrotu do głowicy urządzenia. Rejestrowany przez ultrasonograf sygnał ma wówczas inną częstotliwość niż wysłana fala i jest przedstawiany na odbiorniku w postaci obrazu, na którym zaznaczone są miejsca o wolniejszym lub zatrzymanym przepływie krwi. Obraz odbitych fal ultradźwiękowych pozwala na bieżąco monitorować przepływ krwi oraz oceniać stan badanych naczyń krwionośnych. W trakcie badania dopplerowskiego słyszany jest również dźwięk przepływu krwi. Zmiany w szumie są dla operatora ultrasonografu dodatkową informacją, że w danym miejscu układu krwionośnego dzieje się coś niepokojącego.
Badanie dopplerowskie nie wymaga od pacjenta żadnego specyficznego przygotowania. Jedynie w sytuacji, gdy obrazowaniu mają zostać poddane naczynia krwionośne wątroby, konieczne jest przyjście do gabinetu na czczo. Dodatkowo badanie jest zupełnie bezbolesne i nieszkodliwe dla pacjenta, dlatego zależnie od potrzeb można je powtarzać wiele razy. Przeciwwskazaniem do wykonania badania może być jednak uszkodzenie miejsca na skórze (oparzenie, skaleczenie, złamanie itp.), do którego miałby zostać przytknięty ultrasonograf. Przerwanie ciągłości naskórka wiąże się z ryzykiem złapania infekcji, natomiast inne urazy mogą powodować ból przy kontakcie z głowicą.
Wskazania do wykonywania badania dopplerowskiego
Badanie dopplerowskie jest podstawową metodą diagnostyki schorzeń układu krążenia. Za jego sprawą można w szybki, a zarazem nieinwazyjny sposób skontrolować poziom wydolności naczyń krwionośnych zlokalizowanych w obrębie kończyn dolnych. Badanie dopplerowskie pozwala ocenić stan przepływu krwi w tętnicach szyjnych, jak również w tętnicach podobojczykowych, sercu, jamie brzusznej oraz okolic narządów płciowych. USG Dopplera stanowi bezcenne narzędzie przy weryfikacji obecności m.in. blaszek miażdżycowych, zwężeń, niedrożności i skrzeplin. Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej najczęściej zaleca wykonanie tego badania w sytuacji, gdy pacjent uskarża się na skurcze nóg, którym towarzyszy ból, obrzęk i zasinienie. Wspomniane objawy mogą wskazywać na problemy z żylakami, miażdżycą, zakrzepicą bądź tętniakami. Wszystkie te choroby – także żylaki – są niebezpieczne dla naszego zdrowia, ponieważ mogą wywoływać groźne powikłania prowadzące nawet do śmierci. Na badanie dopplerowskie powinny zostać skierowane również osoby, u których podejrzewa się obecność zmian o charakterze nowotworowym. Należy jednak zaznaczyć, że USG Dopplera nie jest w stanie wykryć problemów z przepływem krwi w mózgu, ponieważ kości czaszki blokują możliwość rozchodzenia się fal ultradźwiękowych – w tym celu konieczne jest przeprowadzenie rezonansu magnetycznego.